Maruza matnlari

I-modul. AKTNI TA’LIMDA QO’LLASH KONSEPSIYALARI

Reja:

1.     Fanning maqsad va vazifalari.

2.     Axborot texnologiyalarining rivojlanish omillar.

3.     Axborot texnologiyalarini rivojlantirish chora-tadbirlari.

4.     Horijiy tillarni o’qitishda axborot texnologiyalarining o’rni.

5.     Fan bo’yicha talabaning malakasiga qo’yiladigan talablar.

6.     Boshqa fanlar bilan bog’liqligi.

1.     Axborot texnologiyalarining rivojlanish omillar

XXI-asr axborot texnologiyalari asridir. Axborot texnologiyalari hayotimizning barcha jabhalariga kirib kelgan va mustahkam joy olgan. Hozirda qanday soha bo’lmasin, uni axborot texnologiyalarisiz tasavvur qilib bo’lmaydi.  Xo’sh, axborot texnologiyalari o’zi nima?

Axborot texnologiyasi – bu obyekt, jarayon yoki hodisalar holati haqidagi ma’lumotlarni bir ko’rinishdan ikkinchi, sifat jihatdan mutloq yangi ko’rinishga keltiruvchi ma’lumotlarni to’plash, qayta ishlash, uzatishning vosita va usullari majmuasidan foydalanish jarayonidir. Bu, albatta, keng ma’nodagi ta’rifdir, chunki evolyusiya jarayonida insonlar bir-biri bilan  aloqaga kirish uchun turli bosqichlarda muayyan aloqa vositalaridan foydalanganlar. Lekin hozirgi kunda barchamiz kompyuter, mobil aloqa vositalari, Internet va telekommunikasiya vositalaridan foydalanar ekanmiz ushbu texnologiyalarining markaziy qismi hisoblash mashinasi bo’lganligi sababli axborot texnologiyalarini torroq ma’noda, kompyuter axborot texnologiyalari ma’nosida ishlatganimiz ma’qulroq. Shundan kelib chiqqan holda, zamonaviy axborot texnologiyalari – bu kompyuter yordamida axborotni qabul qilish, saqlash, qayta ishlash va uzatishning usul va uslublaridir.

Axborot texnologiyasining vujudga kelishi va rivojlanishini belgilovchi ichki va tashqi omillar mavjud bo’lib, ularni quyidagicha tavsiflash mumkin:

Ichki omillar - bu axborotning paydo bo’lishi (yaratilishi), turlari, xossalari, axborotlar bilan turli amallarni bajarish, ularni jamlash, uzatish, saqlash imkoniyatidir.

Tashqi omillar - bu axborot texnologiyasining texnika-uskunaviy vositalari orqali axborotlar bilan turli vazifalarni amalga oshirishni bildiradi.

Axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishiga bir tomondan ularning texnik va dasturiy yechimlarida yangidan yangi g’oyalar bo’lsa, boshqa tomondan foydalanuvchilarga ularning ma’qul kelishi sabab bo’lmoqda. Masalan, mobil aloqa. Hozirgi kunda mobil aloqa vositalari ekranga va virtual klaviaturaga ega bo’lib, kompyuter, faks apparati, telefon apparati, qaydlar kitobchasi vazifalarini bajaruvchi ko’p maqsadli abonent tizimiga aylanmoqda, ularning imkoniyatlari kundan-kunga kengaymoqda, mobil aloqa vositalariga xizmat qiluvchi tizimlar jadal suratlarda rivojlanib bormoqda. Mobil aloqa vositalalari rivojlanishi bilan birga mobil aloqa muhiti ham rivojlanib bormoqda.

Mobil aloqa muhiti – tayanch stansiyalar va bir guruh abonentlar tizimidan iborat bo’lib, abonentlarning bir-birlari bilan o’zaro axborot almashinuvini ta’minlovchi texnik-dasturiy vositalar majmuasidir.

Mobil aloqa xizmati operatorlari – abonentlar (mijozlar) uchun mobil aloqa xizmatlarini taklif qiluvchi tashkilotdir. Operatorlar vazifasiga radio chastotadan foydalanish va xizmat ko’rsatish uchun kerakli hujjatlarni olish, o’zining mobil tarmog’ini tashkil qilish, foydalanish, xizmat shartlarini ishlab chiqarish, xizmat to’lovlarini yig’ish va texnik xizmat ko’rsatish kiradi. Hozirgi paytda O’zbekiston hududida 5 ta mobil aloqa operatori xizmat ko’rsatmoqda, ular - UMS, Bilayn, Ucell, Perfektum Mobayl, O’zbektelekom Mobayl. Ushbu 5 ta mobil operator tomonidan bugungi kunda mobil so’zlashuv, SMS, MMS, GPRS, Internet va boshqa turli xizmatlar ko’rsatilmoqda.

Hozirgi kunda mobil telefonlarning va boshqa mobil aloqa vositalarining shunaqa turlari ishlab chiqarilmoqda-ki, ular funksional vazifalari jihatidan shaxsiy kompyuterdan qolishmaydi. Bunday mobil aloqa vositalari yordamida hujjatlar bilan ishlash, musiqa tinglash, videoklip tomosha qilish, o’yinlar o’ynash, hatto radioeshittirish va televideniyedan ham bahramand bo’lish mumkin. Foydalanishda esa hajmi kichikligi va bejirimligi tufayli kompyuterdan ancha afzaldir. Ularning ba’zi turlarini ko’rib chiqaylik:

Smartfon (smartphone) inglizchadan «aqlli telefon» ma’nosini anglatadi. Funksionalligi jihatidan cho’ntak shaxsiy kompyuteriga yaqin bo’lgan mobil telefon. Unda cho’ntak kompyuterining barcha imkoniyatlari mujassam topgan.

iPhone - to’rt diapazonli multimediyali smartfonlar. iPhone o’zida telefonning asosiy vazifalaridan tashqari kommunikator va Internet planshetlarning asosiy vazifa(funksiya)larini ham qamrab olgan.

Internet planshetlar – bu maxsus mobil qurilma bo’lib, shaxsiy kompyuterning klassik namunasidir. Planshetlar (masalan: iPad) tashqi ko’rinish jihatidan kompyuterdan butunlay farq qiladi. Planshetlar faqatgina ekrandan tashkil topgan bo’lib, boshqa qo’shimcha qurilmalar (sichqoncha, klaviatura) virtual ko’rinishda tashkil etilgan. Planshetlar to’liqligicha mobil aloqa muhiti orqali Internet xizmatlaridan foydalanishga va hujjatlar bilan ishlashga ixtisoslashgan.

Axborotlarni uzatish yaqin patylargacha Bluetooth, SMS va MMS texnologiyalari yordamida amalga oshirilgan bo’lsa, hozir asosan Messengerlardan, ayniqsa ommalashib ketgan Telegrammdan foydalnilmoqda. Mana shu misol ham axborot texnologiyalari xizmatlari tez rivojlaniyotganligidan dalolat beradi.

Axborot texnologiyalarining rivojlanishi foydalanuvchilar auditoriyasiga ta’sir etishini Web-texnologiyalari misolida ko’rishimiz mumkin. Masalan, Web.1 muhitida foydalanuvchilar Internetdagi ma’lumotlarni  faqat o’qishi (yoki ko’chirib olishi) mumkin edi. Web.2 muhitida esa foydalanuvchi o’zi forum yoki konferensiyalar tashkil etishi, o’zining blogini e’lon qilishi, elektron resurslarni yaratib (m-n, rasmlar) Internetda joylashtirishi, muloqotdoshlari bilan birgalikda ijtimoiy tarmoqlar yaratishi mumkin. Hozirgi kunda har qanday davlatning qudrati qandaydir ma’noda Internet makonida milliy Internet-resurlarining ko’lami bilan, boshqa milliy resurslarga nisbatan ko’proq bo’lishi, kezi kelsa, butun jahon tarmog’ida taniqliroq bo’lishi bilan bog’liq bo’lib qoldi. Web.2 texnologiyalar mavjudligi tufayli elektron resurslar shunchalik ko’payib ketdiki, sifatli elektron resurslarni tez ajratib olish katta muammoga aylandi. Kerak bo’lsa, Internet – ong uchun kurash maydoniga aylandi. Ayniqsa yoshlarning endi shakllanib borayotgan ongiga Internet orqali ta’sir ko’rsatish g’arazli kuchlarga juda qo’l kelmoqda. Bizning mentalitetimizga zid bo’lgan ommaviy madaniyat yoki terrorizmga da’vatlar shular qatoridadir. Shuning uchun, bir tomondan, foydalanuvchilarda yovuz ta’sirlarga qarshi immunitetni shakllantirish muhum bo’lsa, boshqa tomondan milliy Internet resurslarni yetarli darajada ko’paytirish zarurdir. Sifatli elektron resurslarni saralab beruvchi tizimlar (miksherlar) hozirgi kunda Web.3 muhitining qiyofasini belgilab bermoqda. Bundan kelib chiqmodaki, zamonaviy Internet foydalanuvchisi - bu sifatli elektron resurslarni yaratuvchi va Internetga joylashtiruvchi shaxs deb qaralishi kerak.

Elektron resurs axborot texnologiyalarida hujjat deb nomlanadi.

Hujjat - matn, tovush yoki tasvir shaklida yozilgan axborot bo’lib, zamon va makonda uzatish hamda saqlash va jamoat tomonidan foydalanish uchun mo’ljallangan moddiy obyektdir.

Hujjatlarni shakliga ko’ra quyidagi turlarga ajratish mumkin:

- Matnli hujjatlar - qog’ozga qo’l yoki kompyuter vositalari yordamida tushirilgan qandaydir ma’no beruvchi so’zlar ketma-ketligi.

- Tovushli hujjatlar - ovoz yozish vositalari yordamida yozib olingan tovushli axborot.

- Tasvirli hujjatlar - fotosurat, rang tasvir mahsuli.

- Elektron hujjat - elektron shaklda qayd etilgan, elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan va elektron hujjatni identifikasiya qilish (tanib olish) imkoniyatini beradigan boshqa rekvizitlariga (ma’lumotlarga) ega bo’lgan axborot.

Elektron hujjat texnika vositalaridan va axborot tizimlari xizmatlaridan hamda axborot texnologiyalaridan foydalanilgan holda yaratiladi, ishlov beriladi va saqlanadi. Bunda bir tomondan maxsus amaliy dasturlar qo’l keladigan bo’lsa, boshqa tomondan Internetda axborot tizimlarining o’zida bunday imkoniyatlar mavjud. Bunga Googledagi masalan test yaratish va ishlatish imkoniyatlari va unga o’xshash tizim xizmatlari yaqqol misol bo’laoladi.

Elektron hujjat elektron hujjat aylanishi ishtirokchilarining mazkur hujjatni idrok etish imkoniyatini inobatga olgan holda yaratilishi kerak.

2. Axborot texnologiyalarini rivojlantirish chora-tadbirlari

Elektron hujjat almashish tizimlari O’zbekiston Respublikasining «Elektron hujjat aylanishi to’g’risida»gi 2004 yil 29 apreldagi 611-P son Qaroriga binoan quyidagicha ta’riflanadi va faoliyat yuritadi.

Elektron hujjat almashish tizimlari – elektron hujjatlarni axborot-kommunikasiya tizimi orqali jo’natish va qabul qilish jarayonlari yig’indisidir.

Internet tarmog’ida nafaqat hujjat almashinuvini, balki tijorat ishlarini ham yo’lga qo’yilgan. Elektron tijorat Internet tarmog’idagi tijorat sohasiga oid faollikni, unda oldi-sotdini amalga oshirilishini ifodalash uchun qo’llaniladi. U kompyuter tarmog’idan foydalangan holda harid qilish, sotish, servis xizmatini ko’rsatishni amalga oshirish, marketing tadbirlarini o’tkazish imkoniyatini ta’minlaydi. Elektron tijorat faoliyati O’zbekiston Respublikasining «Elektron tijorat to’g’risida»gi 2004 yil 29 apreldagi 613-P son Qonuni bilan belgilanadi va amalga oshiriladi.

O’zbekistonda AKT sohasida O’zbekiston Respublikasining 11 ta qonuni, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 3 ta Farmoni va O’zbekiston Respublikasi Prezidenti va O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 40 dan ortiq qarorlari hamda 1000 ga yaqin sohaga oid me’yoriy hujjatlar ishlab chiqilgan.

Quyidagi jadvalda axborotlashtirish sohasidagi asosiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar keltirilgan:

Qonunlar	Prezident farmonlari va qarorlari	Hukumat qarorlari
Axborotlashtirish to’g’risida (2003y.)	Telekommunikasiyalar sohasida boshqaruvni takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to’g’risida (2000y.)	Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida (2002y.)
Elektron raqamli imzo to’g’risida (2003y.)	Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish to’g’risida (2002y.)	Axborotlashtirish sohasida normativ-huquqiy bazani takomillashtirish to’g’risida (2005y.)
Elektron hujjat aylanishi to’g’risida (2004y.)	Axborot-kommunikasiya texnologiyalarini yanada rivojlantirishga oid qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida (2005y.)	Davlat va xo’jalik boshqaruvi, Mahalliy davlat hokimiyati organlarining axborot-kommunikasiya texnologiyalaridan foydalangan holda yuridik va jismoniy shaxslar bilan o’zaro aloqadorligini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida (2007y.)
Elektron tijorat to’g’risida (2004y.)	O’zbekiston Respublikasining jamoat ta’lim axborot tarmog’ini tashkil etish to’g’risida (2005y.)	Internet tarmog’ida O’zbekiston Respublikasining Hukumat portalini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida (2007y.)
Elektron to’lovlar to’g’risida (2005y.)	Respublika aholisini axborot-kutubxona bilan ta’minlashni tashkil etish to’g’risida (2006y.)	Internet tarmog’ida O’zbekiston Respublikasining Hukumat portaliga axborotlarni taqdim etish va joylashtirish tartibi to’g’risida (2009y.)

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish to’g’risidagi» 2002 yil 30 maydagi PF – 3080 sonli farmoni e’lon qilindi. Bu farmon iqtisodiyotning turli tarmoqlari, boshqaruv, biznes, fan va ta’lim sohalariga axborot texnologiyalarini keng joriy etish hamda aholining turli qatlamlariga zamonaviy kompyuter va axborot tizimlaridan keng foydalanishlari uchun qulay shart-sharoit yaratib berishda asosiy qadam bo’ldi.

Bu farmonni bajarish yuzasidan va axborot kommunikasiya texnologiyalari sohasida strategik ustivor vazifalarni amalga oshirishga doir amaliy chora-tadbirlarni ta’minlash maqsadida UzR Vazirlar mahkamasining 2002 yil 6- iyunda qarori qabul qilindi. Mazkur qarorda 2002-2010 yillarda kompyuterlashtirish va axborot texnologiyalarini rivojlantirish dasturi ishlab chiqildi va ulkan ishlar amalga oshirildi. Jumladan, XTVdagi umumta’lim maktablar kompyuter bilan ta’minlandi, darsliklar chiqarildi, malaka oshirish mutaxassislarining har 3 yilda axborot-kommunikasiya bo’yicha malaka oshirishi ta’minlandi. Bundan tashqari ushbu hujjat asosida quyidagi ishlar amalga oshirildi:

-AKTni rivojlantirish va joriy etish  masalalari belgilandi;

-O’zbekiston          Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Kompyuterlashtirish va AKTni rivojlantirish bo’yicha Muvofiqlashtiruvchi Kengash tashkil etildi;

-Sohada tashkiliy o’zgartirishlar amalga oshirildi (O’zAAA, AKTni rivojlantirish Jamg’armasi, TATU tashkil etildi.

O’zR Vazirlar Mahkamasining «Internet tarmog’ida O’zbekiston Respublikasining Hukumat portalini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida» 2007 yil 17 dekabrdagi 259-son qaroriga asosan Hukumat portali Internet tarmog’ida O’zbekiston Respublikasi Hukumatining rasmiy davlat axborot resursi hisoblanadi. Bu bilan Hukumat portalida chop etilgan axborot, ommaviy axborot vositalarida chop etilgan axborot bilan teng kuchga ega ekanligi belgilab berilgan.

O’tgan vaqt mobaynida Portal yangi ma’lumotlar bilan to’ldirilib kengaytirib borildi. Portalning funksional imkoniyatlarni mukammallashtirish, foydalanuvchilar qulayligi uchun do’stona interfeys yaratish hamda davlat hokimiyati va boshqaruv organlari faoliyati to’g’risida dolzarb va tezkor ma’lumotlarni joylashtirish bo’yicha ishlar olib borildi.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 20 yanvardagi «Ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani yanada rivojlantirish yuzasidan qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida» PQ – 1041 – sonli qaroriga asosan «Qo’shimcha modullar (G to V va G to S) kiritilgan yangi platformadagi yangi Hukumat portalini ishga tushirish» loyihasini amalga oshirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Hukumat portalining yangi versiyasi ishlab chiqildi va 2009 yil 1- oktyabrdagi Internet tarmog’ida asosiy domen www.gov.uz manzili bo’yicha joylashtirildi.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturining sifat bosqichida mamlakatimizda axborot kommunikasiya texnologiyalarini keng joriy etish, ta’lim tizimiga horijiy ilg’or tajribalarni, texnologiyalarni jalb etish va ulardan amalda foydalanish ta’lim sohasining muhim vazifalardan biri deb sanaladi. Masalan, Toshkent axborot texnologiyalari universiteti va uning filiallariga videokonferensiya aloqa terminallarining o’rnatilishi yuqori malakali professor-o’qituvchilarining ma’ruzalarini tinglash, unda filial talabalarining virtual tarzda ishtirok etishini ta’minlash, amaliy mashg’ulotlarni birgalikda bajarish, ilmiy-amaliy konferensiya, semenar, treninglar, vertual ko’rgazmalarni hamkorlikda o’tkazish imkonini berdi. Ayni vaqtda filial professor-o’qituvchilari va talabalari VPN tarmog’i orqali xohlagan axborot resurslaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo’ldilar.

3. Horijiy tillarni o’qitishda axborot texnologiyalarining o’rni

Ma’lumki, O’zbekiston Respublikasida ta’limga juda katta ahamiyat berib kelinmoqda. Darxaqiqat, har qanday davlat ravnaqini belgilab beradigan eng asosiy omil – kadrlar deb hisoblanadi. “Ta’lim to’g’risida”gi qonun va kadrlar tayyorlash milliy dasturi asosida izchil olib borilayotgan islohatlar bunga yaqqol misol bo’la oladi. O’sib kelayotgan barkamol, har tomonlama rivojlangan, keng tafakkurga ega bo’lgan avlodni tarbiyalash hamda jahon hamjamiyatiga integrasiya qilish maqsadida chet tillarni o’qitish hozirgi kunda davlatimizning ustivor vazifalaridan deb hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yildagi 1875-sonli “Chet tillarni o’qitish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari” to’g’risidagi farmoni ushbu yo’nalishdagi vazifalarni belgilab berdi. Jumladan, yuqori malakali chet tili o’qituvchilarini tayyorlash, ta’limida  axborot va media-texnologiyalaridan keng foydalanish, darsda interfaol metodlarni qo’llash kabi vazifalar  shular sirasidandir.

Xorijiy tillarni samarali o’qitishda axborot texnologiyalarining imkoniyatlari juda katta va shuning uchun pedagog kadrlarni tayyorlashda uning o’rni alohida. Xorijiy tillarni o’qitishda qo’llaniladigan axborot texnologiyalari, texnik va dasturiy vositalarni bilish bilan birga  xorijiy tillarni o’qitishda multimedia resurslarini yaratish va ishlov berish texnologiyalari, shaxsiy elektron ta’lim resurslarini shakllantirish, xorijiy tillarni o’qitish bo’yicha elektron o’quv kurslarini loyihalashtirish, o’quvchilar bilimini baholash tizimlari, xorijiy tillarni o’qitishda Internet texnologiyalari, masofaviy o’qitish texnologiyalari va uni tashkil qilish usullaridan foydalanish, video konferensiya, ommaviy on-line ochiq kurslar (Coursera, edX, Khan Academy, MIT Open Course Ware)ni tashkil etish kabi malakalar muhim ahamiyat kasb etadi.

Axborot texnologiyalarining ta’limga chuqur ta’siri natijasida pedagogika (ta’lim-tarbiya to’g’risidagi fan)ning tarkibiy qismi sifatida elektron pedagogika kirib kelmoqda. Unda pedagogik jarayonda axborot-kommunikasiya va interaktiv texnologiyalaridan, ta’limda Internet resurslaridan foydalanish, Internet tarmog’ining asosiy xizmatlari, jumladan Ziyonet.uz va boshqa ta’lim portallari resurslari bilan ishlash, Internet tarmog’ida pedagoglarning, talabalarning elektron muloqot muhitida jamoa bo’lib ishlash, blog, forum va tematik chatlarni tashkil etish, pedagoglarning tarmoqdagi hamkorligi bilan bir qatorda pedagogning shaxsiy, kasbiy axborot maydonini tashkil etish, axborot texnologiyalari vositasida pedagogning elektron portfoliosini shakllantirish, elektron axborot-ta’lim muhitida pedagogik jarayonni loyihalashtirish, ta’limni boshqarish tizimi LMS MOODLE tizimida ishlash nazarda tutiladi.

Pedagogik faoliyatda amaliy dasturiy vositalardan foydalanish, ular  yordamida elektron darsliklar, trenajyorlar, virtual laboratoriya mashg’ulotlarini yaratish usullarini bilish, Misrosoft Word, Excel,  Power Point va boshqa dasturlarida elektron o’quv-metodik materiallarini yaratish usullariga ega bo’lish bilan birga Web 2.0/3.0 texnologiyalari yordamida elektron didaktik materiallarni yaratish va ta’lim jarayonida qo’llash chet tili o’qituvchisi mahoratini belgilashning muhim omillaridan deb hisoblanadi.

4. Fanning maqsad va vazifalari

Yuqoridagilardan kelib chiqib, “Axborot texnologiyalari” kursining asosiy maqsadi talabaning kasbiy faoliyati bo’yicha qo’yilgan masalalarni yechishda zarur dasturiy vositalarni to’g’ri tanlash, olingan bilimlari asosida qo’yilgan masalalarni yecha olish, zamonaviy axborot texnologiyalari vositalaridan mustaqil foydalana olish ko’nikmalariga ega bo’lishga qaratilgan.

Talabalarni zamonaviy texnika vositalari va axborot texnologiyalari asoslari bilan tanishtirish, erishilgan yutuqlar va axborot texnologiyalarining imkoniyatlari mohiyatini tushuntirish va ularni ta’lim olish jarayonida amaliy qo’llay olish fanning asosiy vazifasi deb hisoblanadi.

5. Fan bo’yicha talabaning malakasiga qo’yiladigan talablar

 “Axborot texnologiyalari” fani bo’yicha talabalarga quyidagi talablar qo’yiladi:

- zamonaviy texnika o’qitish vositalari bilan tanishish va ularni amaliyotda qo’llash;

- o’quv materiallarni tayyorlashda matn va jadval muharrirlaridan samarali usul sifatida foydalanish;

- ochiq va yopiq kompyuter operasion tizimlari bilan tanishish;

- mobil aloqa operasion tizimlari bilan tanishish;

- bevosita va on-line ta’lim uchun taqdimotlar yaratish;

- o’quv grafik obyektlarini yaratish asoslarini egallash;

- o’quv animatsiya roliklarini yaratish vositalaridan foydalanish;

- mualliflik o’quv audio va video materiallarni yaratish va ularga ishlov berish;

- blog, forum, virtual sinf, Web muhitida hamkorlik ta’lim proyektlarini tashkil etish;

- o’quv on-line kurslarini tashkil etishning zamonaviy vositalaridan foydalanish;

- ta’limni boshqarish tizimi LMS MOODLE tizimida ishlash.

6. Boshqa fanlar bilan bog’liqligi

“Axborot texnologiyalari” fani belgilangan reja asosida, 2- va 3- semestrlarda o’qitiladi. Talabalarning ushbu fandan olgan bilimlari mutaxassislik fanlarini zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanib o’rganishda va mustaqil ishlarni bajarishda kompyuterning texnik va dasturiy ta’minotlari, MS Office tizimlarining imkoniyatlari, elektron darsliklar, Internet tarmog’i va elektron axborot resurslaridan hamda masofaviy ta’lim tizimidan foydalanishda qo’l keladi.

“Axborot texnologiyalari” fanining o’quv reja va ishchi dasturi  chet tillarning “Og’zaki va yozma nutq amaliyoti” fani ishchi rejasi bilan muvofiqlashtirilgan. Unga ko’ra “Axborot texnologiyalari”gi deyarli barcha mavzular “Og’zaki va yozma nutq amaliyoti”dagi muvofiqlashtirilgan mavzulardan oldin keladi va ularni samarali o’zlashtirishga asos bo’ladi. Fan mavzulari bo’lajak chet tili o’qituvchilariga turli axborot texnologiya vositalari yordamida elektron resurslarni yaratish va ularga ishlov berish malakasi shakllantiriladi. Bunda asosan, amaliy dastur va Internet tizimi xizmatlaridan foydalanish o’rgatiladi. Elektron resurslarni yaratish jarayonida mavzularni to’g’ri tanlash, resursning ssenariysini tuzish, kutilayotgan natijalarni va resursning strukturasini didaktik nuqtai nazardan to’g’ri shakllantirish, darsda ulardan samarali foydalanish yo’llari va shu kabi muammolar talabani til o’qitish metodikasini chuqurroq o’zlashtirishga undaydi, motivasiya hosil bo’ladi.

“Axborot texnologiyalari” fani “Pedagogik texnologiyalar” fani bilan ham uzviy bog’liqdir. Oxirgi paytlarda olim va amaliyotchilar orasida “Elektron pedagogika” atamasi keng muhokama etilmoqda. Pedagogikaning bir qismi sifatida uning maqsad va vazifalari, predmeti va mavzusi shakllantirilmoqda.

“Ijtimoiy fanlar” turkumiga kiruvchi fanlar Internet tarmog’ida yoshlarning ongiga salbiy ta’sir etuvchi omillarning oldini olish, cheklash, muqobil virtual muhitni yaratishning ijtimoiy-siyosiy asoslarini shakllantiradi.

Hozirgi davrda axborot texnologiyalari va turmushimizning barcha sohalar bir-biriga ta’sir etgan holda rivojlanayotganligi kabi “Axborot texnologiyalari” fani ham oliy ta’lim tizimidagi barcha fanlarga ijobiy ta’sir etmoqda va ularning ta’sirida rivojlanmoqda.

“Axborot texnologiyalari” fani boshqa fanlar bilan bog’liq holda o’qitilishi bilan bir qatorda bakalavr va magistratura talabalarining kurs va diplom ishlarini tanlashda axborot texnologiyalarining til o’qitish metodikasiga jadal yo’naltirishda ham yordam beradi.